Om misverstanden tot regelrechte oorlog te voorkomen: ik ben zeer voor vaccineren. En voor keuzevrijheid. Ik ben alleen ook voor goede informatie.

De roep om toch gevaccineerd te kunnen worden met AstraZeneca lijkt bijna met het uur toe te nemen. Inmiddels blijken er huisartsen te zijn die vol trots veel en veel teveel vaccins hebben besteld en daar nu tegen het advies van de Gezondheidsraad en overheid in, hoog risicogroepen blijven oproepen en vaccineren. De verhalen zijn tranentrekkend en romantisch, mensen zouden huilen van blijdschap met hun zogenoemde levensreddende huisarts. Allemaal onder het mom dat het gaat om volwassen mensen die heus zelf wel een zogenoemde ‘geïnformeerde beslissing’ kunnen maken.

Het probleem zit echter niet in het al dan niet geven van een keuze op het lopen van een klein risico. Het probleem zit hem in de informatie om tot een geïnformeerde keuze te kunnen komen. De informatie die door artsen, deskundigen en inmiddels politici, burgermeesters, actualiteitenprogramma’s en Jan om de hoek verspreidt wordt en veel onwaarheden, gegoochel met cijfers en positief vertekende suggestie bevat.

De cijfers
Het is wonderbaarlijk. Zo’n veertien maanden lang hebben allerlei deskundigen en artsen het verdomd om informatie uit het buitenland te accepteren. Waar wereldwijd verspreiding middels aerosolen verloopt, mondneusmaskers die verspreiding reduceren of kinderen besmettelijk en scholen aanjagers van de pandemie zijn, in Nederland zou dat allemaal helemaal anders zijn. Dat is beslist niet zonder gevolgen gebleven. Duizenden mensen zijn ernstig ziek geworden, liepen #LongCovid op of zijn overleden, deels simpelweg omdat zorgverleners te weinig bescherming kregen waardoor zij zelf, hun omgeving en degenen die zij verzorgden enorm kwetsbaar zijn geweest we veel te lang gewacht hebben met invoeren van mondkapjeslicht in publieke ruimten en scholen openden zodat kinderen per ongeluk het virus mee naar huis konden nemen.

Nu gaat het om vaccinaties. En wordt onze eigen data compleet genegeerd maar wordt de incomplete doch meest gunstig ogende dataset uit Engeland gebruikt. Daar komen de stellingen vandaan dat 1 op de 150.000 de combinatie trombose en verlaagd aantal bloedplaatjes op zouden lopen en 4 op de miljoen mensen – dat klinkt positiever dan 1 op de 250.000 – daaraan overlijdt. Zou je de dataset in Nederland pakken, kom je echter met acht gevallen na 400.000 prikken uit op een kans van 1 op 50.000 op de combinatie trombose en verlaagd aantal bloedplaatjes plus 1 overlijden en 1 ernstige hersenbloeding. En eigenlijk weten we niet goed  over welke kans of risico op de gevaarlijke bijwerking we het hebben. Kijken we naar Noorwegen, dan zijn daar 5 gevallen op 130.000 prikken gezien waarvan er 3 zijn overleden en lijkt de kans ineens een stuk groter dan hier rond zingt.

Het andere goochelspelletje met cijfers zit hem in de verwijzing naar overlijden door COVID. Alsof er geen enkele andere manier is om de zelf en elkaar veilig te houden en alsof iedereen die op het Pfizer of Moderna vaccin moet wachten per definitie de komende weken COVID oploopt en iedereen een even grote kans zou hebben op overlijden aan COVID worden mensen overgehaald niet te wachten maar een risico op overlijden aan het vaccin te nemen. Extra bijzonder omdat ook als men zonder pauze door gegaan was met het verstrekken van AstraZeneca aan de groep mensen jonger dan zestig, het overgrote deel nu helemaal niet gevaccineerd zou worden maar net zo goed nog een tijd zou moeten wachten. De kwetsbaren die nu toch gevaccineerd werden en nog worden met AstraZeneca, zijn de gelukkigen die met truukjes en spillagelijsten zijn binnen gehaald maar betreft (helaas) beslist niet de gehele groep kwetsbaren.

Het risico
Velen spreken het uit en inmiddels gaan er ook schema’s en plaatjes rond: vergelijkingen die moeten laten zien dat het risico op gevaarlijke en dodelijke bijwerkingen bij andere middelen of activiteiten vele malen groter zou zijn dan het risico de bijwerking van het vaccin te krijgen. Twee zaken gaan hierin mis. De eerste zit in de foutieve vergelijkingen. Zo zou je 400 keer meer kans hebben op trombose bij de pil. Dat zou waar zijn als het de veel voorkomende, bekende trombose zou betreffen. Minder gevaarlijk en beter te behandelen dan de variant waar het bij het vaccin werkelijk om gaat. Namelijk de combinatie trombose mét de auto-immuunreactie waardoor het aantal bloedplaatjes te laag wordt. Bedenk hierbij dat artsen en wetenschappers prima weten dat het appels met peren vergelijken is maar ze dat toch doen. De vergelijking wordt bovendien nog minder eerlijk als je bedenkt dat de pil in overleg met een arts op de situatie van het individu wordt voorgeschreven en wordt begeleid. Terwijl het vaccin aangeboden zou worden aan een ieder die wil, ongeacht leeftijd, achtergrond en mogelijke risicofactoren.

Nog steeds blijven ook de onzinnige vergelijkingen langs komen. Alsof we elke donderstorm met zijn miljoenen in open velden een boom opzoeken met enorme risico’s op overlijden door blikseminslag tot gevolg. Elke vliegreis de kans levensgroot is dat u niet op uw vakantiebestemming aankomt maar in het mortuarium beland. Of zich zelden aan verkeersregels houdt en elk oversteekplaats spannend de ogen dicht doet voor u de weg op stapt. Ja het leven is risicovol maar u besluit ook niet uit een vliegruig te springen omdat de kans groter is dat u lelijk van de trap af valt in uw leven. Risico’s beoordeel je op zichzelf, niet in vergelijking met.

Het bagatelliseren
Dit is een beetje een vies spelletje en komt in allerlei soorten en maten. Bijvoorbeeld trombose specialisten die én gebruik maken van de verkeerde vergelijkingen én verbolgen propageren dat zij de deskundigen zijn die niet betrokken zouden zijn geweest in het advies van de Gezondheidsraad. Twee leugens in een zin. Je mag tenminste toch hopen dat een trombose specialist als beste op de hoogte is in het verschil tussen varianten van trombose. En er zitten enkele trombose specialisten in de Gezondheidsraad, de deskundigheid is dus meegenomen in het advies. Eigenlijk treffen we drie leugens aan. Zij zijn immers gespecialiseerd in trombose, niet deskundig op gebied van vaccinatie, vaccinatieprogramma’s en bijwerkingen van vaccinaties. Daar hebben we gelukkig weer andere specialisten voor.

Anderen plaatsen zichzelf niet zozeer op de voorgrond maar spreken over leden van de Gezondheidsraad als ook politici alsof het een stel idioten zonder kennis zouden zijn, niet doordrongen van nut en noodzaak. Veel misleiding komt mee door te suggereren dat het vaccineren ‘gestopt’ zou zijn. Alsof er geen betere vaccins zonder de bijwerking zijn of die nog drie jaar op zich zullen laten wachten. (Niet waar. Er ligt bijvoorbeeld een half miljoen Pfizer op de plank en er komen miljoenen leveringen aan. In tegenstelling tot AstraZeneca die eerder steeds minder lijkt te leveren en in elk geval geen afspraak na is gekomen.) Of wat te denken van de suggestie dat mensen massaal vertrouwen in vaccinatieprogramma’s zullen verliezen als we niet verder gaan met toedienen van AstraZeneca aan mensen onder de 60 jaar. Hoe vreemd is dat, de enige beslissing in heel de crisis waarbij het voorzorgsprincipe wordt gehanteerd zou niet meer maar minder vertrouwen geven?

Vaccinatie als heilige graal
Deze misleiding vormt een klasse apart. De suggestie dat niets ons kan redden van ziekte en dood, alleen en uitsluitend vaccinatie. Feitelijk is dat natuurlijk niet waar. Zou u in Nieuw-Zeeland wonen, zou u gerust kunnen beslissen u nog even niet te laten vaccineren maar enkele weken te wachten op een beter vaccin. En ook in Taiwan, Australië, Vietnam en meer landen wordt geen radeloze nood aan het bemachtigen van een vaccin gevoeld. Een gevoel wat hier wel aan de orde is. Niet omdat vaccinatie ons gaat redden, het is al bekend dat vaccinatie alleen de truuk niet zal doen. Wel omdat we een mensen offerend mitigatiebeleid kennen. Een beleid waarin chronisch zieken, mensen met orgaanschade en doden colletoral damage zijn en het alleen van belang is dat de ziekenhuiszorg niet helemaal in stort, zover dat niet al gebeurd is. In een land waar overal en nergens ruzie gemaakt wordt over versoepelingen terwijl alle signalen gillend op rood staan en de reguliere zorg al enorm is afgeschaald en net als COVID levens eist.

Persoonlijk vind ik het verbijsterend hoe de vaccinatiestrategie van begin tot eind een rampenplan is verworden en tegelijkertijd gedaan wordt alsof er geen enkele andere mogelijkheid bestaat het virus in te dammen. Men over vaccins rollebollens over straat gaat zonder ook andere ingrepen of ander, beter beleid te eisen.

De optelsom.
Alles wordt ingezet om maar de indruk te geven dat alleen vaccinatie u zal redden van een wisse dood. Dat het risico op een gevaarlijke bijwerking met AstraZeneca bovendien verwaarloosbaar klein is en u eigenlijk zeker weten niet zal treffen. Maar dat als het u dan toch treft, het zou gaan om een veel voorkomende trombose die u anders vast op een later tijdstip door ene andere oorzaak zal treffen en prima behandeld kan worden zodat u snel weer genezen bent. Verkocht door mensen waar u op zou moeten mogen vertrouwen dat zij degelijke informatie geven, gebaseerd op kennis en niet op onderbuikgevoelens.

En zeker, de kans is heel klein. Maar de bijwerking blijft rechts- of linksom hetzelfde: als u pech hebt loopt u een zeer ernstige en gevaarlijke vorm van trombose op in combinatie met een auto-immuunziekte die een leven lang mee kan, met iets meer pech gaat u er bovendien heel akelig aan dood. Het is niet te voorspellen wie het treft. En niet uw arts loopt het risico wel maar u loopt het risico. Er zijn alternatieven waarbij u dit risico vele malen minder of niet loopt, wellicht moet u daar alleen iets langer op wachten. Dat is de informatie waar u uw geïnformeerde beslissing op mag en kan baseren. De rest is ruis en heeft met goed informeren weinig tot niets te maken als je het mij vraagt,