Om oorlog en scheldkanonnades te voorkomen: ik ben beslist voor vaccinatie. Persoonlijk begrijp ik alleen niet waarom mensen het risico op trombose met verlaagd aantal bloedplaatjes willen nemen terwijl er maar liefst twee andere, meer effectieve vaccins zijn waarbij dit risico niet voor komt.

Het klonk zo solide. De wereld en ook Nederland investeerde flink in zo snel als mogelijk te ontwikkelen corona vaccins. Lukte het niet of zouden er problemen komen, dan zou het weggegooid geld worden. Dat gaf niet. Idealisme en zorg voor mensen stond voorop! En in een pandemie mag een goede gok wat kosten. Nederland gokte het meest op het vaccin van AstraZeneca en smeet er flink wat geld tegen aan.

Niet alleen is het AstraZeneca vaccin een stuk minder effectief gebleken vergeleken bij twee mRNA vaccins, korte tijd terug bleek er een probleem te zijn. Een klein percentage personen loopt na zeven tot tien dagen trombose in combinatie met een verlaagd aantal bloedplaatjes op. Even werd het zo ver mogelijk weg geredeneerd. Het zou verschrikkelijk zeldzaam zijn en vast geen verband hebben met het AstraZeneca vaccin. Helaas. Na 400.000 prikken zijn er vijf personen bekend met deze ernstige ziekte na vaccinatie, een daarvan is overleden. Dat betekent een kans van 1 op 80.000 op deze bijwerking en dat is mits je heel losjes rekent. Immers zijn alle vijf getroffenen vrouw en jonger dan zestig jaar. Zover ik weet is niet bekend hoeveel mannen en hoeveel vrouwen er zijn gevaccineerd. In het theoretische geval dat de helft van de gevaccineerden vrouw onder de 60 jaar is, hebben we het (even theoretisch) over een kans van 1 op 40.000.

Voor de tweede keer is het vaccineren met AstraZeneca even op halt gezet om onderzoek te doen. Terecht. Immers vaccineer je ook gezonde mensen die weinig risico op overlijden door COVID lopen en dan is het risico op genoemde bijwerking een klein maar intens en gevaarlijk risico. Alleen nu wordt het vreemd. Waar aanvankelijk geld geen rol speelde, ook niet als het in de prullenbak zou belanden, is het plotseling voor veel mensen een argument geworden niet op of om te kijken en elk risico voor lief te nemen. Was het ‘we nemen het risico veel geld weg te gooien’ is dat nu ‘er is zoveel geld geïnvesteerd, we kunnen niet meer stoppen’.

Dat is eigenaardig toch? Te meer omdat het niet AstraZeneca of niets is. Er zijn maar liefst twee mRNA vaccins op de markt, die liggen hier bovendien op de plank. Bestemd voor ouderen, huisartsen en een groep zorgmedewerkers. Je zou dus kunnen denken aan een herverdeling. Bijvoorbeeld alleen nog mensen boven de 60 jaar met AstraZeneca vaccineren en onder de 60 jaar met een van de twee mRNA vaccins. Of je zou de groep vrouwen onder de 60 eruit kunnen lichten om een mRNA vaccin te geven en mannen plus iedereen boven de 60 jaar te blijven vaccineren met AstraZeneca. Veel Nederlanders tonen zich blind voor deze mogelijke opties. AstraZeneca zal het zijn, risico zullen we nemen, liever gisteren dan morgen. Het is een redenering waar ik behoorlijk moeite mee heb.

En inmiddels vliegen er meer (mijn inziens) merkwaardige argumenten om de oren om stug het risico op trombose met verlaagd aantal bloedplaatjes te negeren alsof het niets is. De meest gehoorde is de: het risico op overlijden door COVID is vele malen groter dan het risico op genoemde bijwerking bij dit vaccin. Vergeten wordt dat we het dan hebben over het risico op overlijden onder het huidige mitigatiebeleid waarbij gevaren wordt op ziekenhuiscapaciteit. Menigeen wil het misschien niet horen maar er gaan niet zo veel mensen dood aan COVID door het corona virus, er gaan zo veel mensen (inmiddels 24.000) dood aan COVID omdat we niet aan indammen (willen) doen. We houden het reproductiegetal rond de 1, het aantal besmettingen zeer hoog met het wel bekende gevolg dat ziekenhuizen te vol liggen, dagelijks tientallen mensen overlijden aan COVID en een onbekend aantal mensen door structureel af moeten schalen van reguliere zorg. Ingecalculeerde doden dus. Doden die met of zónder vaccins te voorkomen zijn met ander beleid.

Daarbij is het risico op overlijden door COVID niet voor iedereen even hoog. De kans dat een gezonde 25-jarige vrouw overlijd aan COVID is bijvoorbeeld zeer klein, de kans dat een 60-jarige vrouw met onderliggende gezondheidsproblemen overlijd aanmerkelijk groter. Gek dat in de hang naar vaccinatie men plots uitgaat van het slechts mogelijk scenario met het hoogste risico op overlijden door COVID om het risico van de ernstige bijwerking na vaccinatie te bagatelliseren. Met opnieuw: er zijn twee meer effectieve vaccins zónder risico op de ernstige bijwerking.

Dan hebben we de nog vreemdere argumenten die volgens mij kant nog wal raken. De veelgehoorde ‘het risico op trombose bij het slikken van de anticonceptiepil is vele malen groter dan van dit vaccin’ bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk appels met peren vergelijken. Bij de pil hebben we het immers over trombose zónder de verlaagde bloedplaatjes, bij het vaccin gaat het om trombose mét verlaagde bloedplaatjes. Bij de pil is het bovendien niet zo als je nu één pil slikt en over twaalf weken nog eens één pil, je groot risico loopt op trombose. In tegendeel, de kans zal nagenoeg nul zijn. Het risico op trombose bij de pil loopt op met jaren dat je dagelijks de pil slikt, het vorderen van de leeftijd en de leefstijl. Voor het risico op trombose en verlaagde bloedplaatjes, heb je maar één prik en wat pech nodig. En ook hier geldt, er zijn twee vaccins waar de trombose met verlaagd aantal bloedplaatjes niet voor komt.

Eveneens veel gehoord is de ‘alle medicijnen kennen bijwerkingen en die neem je toch ook?’ Slechte vergelijking. Medicijnen neem je omdat je wil genezen van ziekte, de ziekte onder controle wil krijgen of symptomen en klachten wil minderen. Bij elk medicijn wordt bij elk individu in samenspraak met de arts de baat tegen de risico’s op nadelige effecten afgewogen. En ik weet niet hoe het bij de gemiddelde Nederlander verloopt. Bij mij zijn er doseringen verlaagd, ik ben wel eens overgestapt op een veiliger alternatief en sommige medicijnen neem ik niet omdat de mogelijke baat niet opweegt tegen de nadelige effecten. In elk geval gaat het om een geheel andere risico afweging. De een per individu om een probleem wat al bestaat te proberen op te lossen of te minderen. Het andere betreft een vaccinatie campagne van overheidswege voor een gehele bevolking. Met daarbij – excuses voor de irritante herhaling – het gegeven dat er twee prima alternatieven zijn.

Het merkwaardigste argument vind ik zelf de ‘het leven zit vol risico’s’. Marion Koopmans – nota bene een wetenschapper – had opgezocht hoe groot het risico was op blikseminslag en lelijk gebeten worden door een hond, liet zien dat het risico op trombose met verlaagde bloedplaatjes door het vaccin kleiner was en concludeerde daarop dat ‘we’ dus door kunnen en moeten gaan met vaccineren met AstraZeneca. Een non-argument lijkt me. Blikseminslag en gebeten worden door een hond zijn ongelukken die een meerderheid van de mensheid ten allen tijde zal proberen te vermijden, tenzij je erg levensmoe bent. Het risico toch getroffen te worden door de bliksem of gebeten te worden door een hond is erg onfortuinlijk maar kan onmogelijk een reden zijn het risico op trombose met verlaagd aantal bloedplaatjes bewust op te zoeken. Vooral – ik herhaal het nog maar eens – aangezien er twee vaccins zijn waarbij dit risico niet lijkt te bestaan. Ik bedoel, je gaat toch ook niet naast het huis staan om vooral niet veilig te zijn voor blikseminslag en als je een hond wil aaien laat je toch ook niet alle lieverds links liggen om de meest valse hond uit de buurt je ledematen cadeau te doen?

Jawel, ik begrijp heus wel dat in dit land met belabberde maatregelen, hoog oplopende corona cijfers, ziekenhuisopnames, dagelijks tientallen doden en vele gevallen van #LongCovid de focus op snel en sneller vaccineren groot is. Ik begrijp alleen niet waarom er voornamelijk slechte argumenten of non-argumenten worden aangevoerd om met het minst effectieve vaccin met risico op een ernstige bijwerking door te gaan. Waarom er geen roep is om een #ZeroCovid beleid. Of desnoods de roep om over te stappen op de betere mRNA vaccins. Want al zal de ernstige bijwerking bij een overgrote meerderheid van de mensen niet voor komen, je zal maar net die ene gezonde, jonge vrouw zijn die het treft. Wetende dat het niet nodig was omdat er twee andere, betere vaccins bevroren op de plank lagen.